SAWA-keramik

 Geschiedenis:

- Sawa werd opgericht in 1904 door Franz Schwaderlapp en was gelegen in Ransbach-Baumbach. 

Franz Schwaderlapp GmbH keramikfabrik Ransbach.

Zoals bij vele kleine keramiek fabrieken in die tijd was er weinig documentatie en is het moeilijk om veel informatie te vinden over deze bedrijven.

De eerste jaren maakte deze fabriek vooral ongeglazuurde bloempotten voor het tuinieren.

- Pas na de W.O. II werd er met sierkeramiek begonnen. In 1951 werd  er onder de naam SAWA-keramik met de productie van handmatig en op kunstzinnige wijze gestart met deze sierkeramiek. Het wordt ook wel sgrafito keramiek genoemd. Dit is het handmatig aanbrengen van groeven in ongebakken klei. Ook werden er drukstempels gebruikt om figuren in reliëf te krijgen. Deze methode was arbeidsintensief en vrij duur. Alles werd met de hand vervaardigd. 

- Heinrich-Maria Müller was in dienst als belangrijkste ontwerper. ( van 1951 - 1965) Hij ontwierp en decoreerde eigenhandig heel wat vazen.

- Van eind der jaren '80 tot '92 heeft Sawa ook een serie Römertopfs geproduceerd.

- Het bedrijf is altijd een familiebedrijf gebleven en in 2004 hield het bedrijf op te bestaan.

- Als je naar de keramiekfabrieken in die tijd en die streek kijkt, valt het op dat vaak dezelfde achternamen voorkomen. Zo ook de naam Schwaderlapp. Zo heb je ook Jacob Schwaderlapp ( oprichter van JASBA-keramik). Of deze familie was van Franz Schwaderlapp is moeilijk te zeggen, maar in dezelfde streek dezelfde naam tegenkomen wijst snel op een familiale band. 

Identificatie:

- Door het gebruik van roodbruine klei en geen glazuur, worden deze vazen ook vaak klinker-vazen genoemd.  Niet alleen Sawa-keramik, maar ook tal van andere keramiek fabrieken die de stijl van sgrafito gebruikten ( handmatig figuren kerven in ongebakken klei) is het vaak moeilijk te achterhalen van welk keramiek fabrieken deze vazen afkomstig zijn. Zo heb je ook o.a. Eiwa, Wekara, AKRU, Flix, Kule en zelfs exemplaren van Dümler & Breiden uit de jaren '50 zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden. 

- De decoratie op vazen van Sawa is meestal wat dieper aangebracht in de klei van de vaas, terwijl bij Eiwa een groefje net door de bovenste kleurlaag is aangebracht, net genoeg om de kleur van de ondergrond te laten zien.

- Decornamen: Mainau 1959, Köln 1959, Mallorca 1961, Malta 1962, Pisa 1962

Sawa-keramik gebruikte vooral plaatsnamen terwijl Eiwa-keramik vooral vrouwennamen gebruikte ( maar later ook namen van Europese steden)

- Sticker: De producten van Sawa werden heel vaak van een sticker voorzien en die stickers krijg je er heel moeilijk af. Meestal een goudkleurige ( of zilverkleurige met gele achtergrond) ovale sticker met een kroon erboven op. In die kroon staat ESR ( Eduard Schwaderlapp Ransbach ).

- Het kwaliteitsniveau lag zeer hoog bij de productie van de vazen bij SAWA-keramik. Exemplaren met foutjes mochten daarom de fabriek niet verlaten. 

sawa 239/25

decor: Mainau 

1959

sawa 347/35

GERZ-Keramik ( Simon-Peter )

 Geschiedenis:

- Simon Peter Gerz ( 1830-1893) richtte zijn bedrijf in 1857 op. Gerz GmbH.

- Simon Peter Gerz was de nonkel van Peter Dümler die later medeoprichter werd van Dümler & Breiden. Dümler kreeg veel hulp van zijn oom Simon Peter Gerz bij het oprichten en leiden van het bedrijf.

- Het bedrijf van Gerz kende een groot succes. In de 2de helft van de 19de eeuw vervaardigde het vooral rijk gedecoreerd steengoed in allerlei kleuren. ( bierbekers, buikbekers, vazen, tabakspotten, bloempotten, koffiepotten, botervlootjes, borden, mosterdpotten, ...) Vooral de bierbekers in samenwerking met een tingieterij werden in overvloed vervaardigd. 

De stijl van dit aardewerk was klassiek te noemen ( gebaseerd op de Gotische en Renaissance periode).

- Wanneer Simon Peter Gerz in september 1893 overleed, nam zijn schoonzoon Alphons Wilhelm Lötschert het bedrijf over. De stijl van de keramische producten veranderde toen naar de opkomende art nouveau. Lötschert werkte veel met bekende art nouveau artiesten uit die tijd.

- Met het uitbreken van WO I liep de verkoop ( en vooral de export) sterk terug en kwam het bedrijf in financiële moeilijkheden. In 1917 moest de productie volledig worden stilgelegd.

- Na de oorlog nam Albert Breiden (van Dümler & Breiden)  samen met Johann Übelacker ( Ü-keramik) het bedrijf over en probeerde Gerz GmbH nieuw leven in te blazen. Ze moesten op zoek naar geld en verkochten de mallen ( gietvormen ) van Gerz-keramik aan andere keramiekbedrijven ( o.a. Eckhardt & Engler) Eckhardt & Engler kocht van Gerz ook een grote bakoven.

Het bedrijf Gerz-keramik bloeide terug op met dank aan de export. Helaas door de grote inflatie (1921) en de dood van Albert Breiden (1926) waren er veel ups & downs.

- Toen Gerz-keramik juist terug op het goede spoor was, brak WO II uit! De volledige export viel stil en in 1942 werd de fabriek vernield door een bombardement. 

- Na WO II werd de fabriek terug opgebouwd. Tijdens de hoogconjunctuur ( jaren '50 en '60) groeide het bedrijf en moesten er nieuwe fabrieken gebouwd worden. Het aantal medewerkers nam toe tot meer dan 300 mensen. Vooral de siervazen met felle glazuren waren een succes.

- Maar zoals bij bijna alle Duitse keramiek bedrijven ging in de jaren '90 de productie sterk achteruit en werd het faillissement in 1997 uitgesproken.

Identificatie: 

- De oudere artikelen van Gerz-keramik werden vooral gebakken in rode klei ( klinker).

- Maar vanaf 1960 werden de siervazen ( fat lava vazen) vervaardigd met witte klei.

- De vazen werden altijd alleen met een nummer voorzien. Meestal staan ze in een rechte lijn, maar soms volgen ze de ronde buitenrand van de basis. Vaak gemerkt met een maat in cm. De vorm en grootte kunnen worden gescheiden door een schuine streep of geschreven op een aparte regel ( soms gescheiden door een ononderbroken lijn).

gerz 509/30