Akru keramik ( Alfred Krupp )

Geschiedenis: 

AKRU keramik werd in 1948 opgericht door meester-pottenbakker Alfred Josef Krupp en zijn vrouw Thilde als de  "Alfred J. Krupp Ceramic Workshop".

Krupp, opgeleid aan de technische hogeschool voor keramiek in Höhr-Grenzhausen, richtte het bedrijf op in een verbouwde geitenstal op de boerderij van zijn ouders in de Hillscheid-gemeenschap in het Duitse Rijnaland met behulp van een geleend aardewerkwiel en een zelfgemaakte houtgestookte oven. Het paar begon met het het produceren van vazen en gebruiksvoorwerpen met behulp van een inheemse rode klei die anders werd gebruikt bij de productie van een bepaald soort gedeeltelijk verglaasde bakstenen, gewoonlijk "klinkers" genoemd - zo genoemd vanwege het metaalachtige geluid dat ze maken wanneer ze tegen elkaar worden geslagen. 

Net als de gelijknamige bakstenen wordt klinkeraardewerk hard gebakken bij zeer hoge temperaturen. Behalve dat het met de hand wordt gemaakt, wordt het meestal ook met de hand gepolijst en gedecoreerd, en slechts gedeeltelijk gekleurd, of helemaal niet, met behulp van speciale kleurstoffen. 

De productiemethoden hebben de neiging om deze items zeer waterbestendig te maken en in de meeste gevallen waterdicht, zelfs zonder binnenglazuur.

De Krupps brachten hun producten op de markt onder de naam "Krupp-klinker". In 1960 kwam het bedrijf in botsing met de industriële gigant Essen Friedrich Krupp Group ( het huidige ThyssenKrupp AG) die probeerden eigendomsrechten op de naam Krupp te doen gelden. Na juridisch advies werd het aardewerk officieel omgedoopt tot " Akru-Klinker-Keramik  Josef alfred Krupp " met goedkeuring van het conglomeraat.

In de jaren daarna werd het productieassortiment uitgebreid en werd de productie deels gemechaniseerd. De werkplaats is nog steeds actief onder de naam AKRU KERAMIK. Het is gespecialiseerd in de productie van drinkgerei en tafelgerei.

Identificatie: 

- Men gebruikte steeds baksteenrode klei > klinker keramiek.

- Men gebruikt zelden glazuur.

- Sgraffito ( handmatig figuren kerven in ongebakken klei)  en sigillata (reliëf aanbrengen) decoratie.

- Meestal geverfd in sobere crème-en aarde-tinten.

- Onderaan meestal genummerd met 2 getallen waarvan 1 de hoogte van de vaas of de diameter van de cache-pot aanduidt. 

- Vaak staat er onderaan " handarbeit " in gegraveerd en af een toe AKRU-keramik

- Bij deze sgraffito vazen is het vaak moeilijk te achterhalen van welk keramiek fabriek deze vazen / cache-pots afkomstig zijn. Zo heb je ook o.a. Sawa, Eiwa, Wekara, Flix, Kule en zelfs exemplaren van Dümler & Breiden uit de jaren '50 zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.

akru keramik 27 - 15

1950-1959

handarbeit

akru keramik 27-17

1950-1959

handarbeit

akru keramik 27 -17

1950-1959

handarbeit

akru keramik 27 - 20

1950-1959

handarbeit

ook akru ?  1 cache-pot genummerd met 27

west-germany cache-pot / planter / bloempot

 

Wie al een beetje leeftijd heeft, herinnert zich nog wel de vensterbanken met weelderige kamerplanten die in cache-pots stonden van allerlei kleuren en decors.

Nu zijn deze bloempotten / cache-pots weer helemaal in. Elke vintage liefhebber wil er wel enkele in huis met een al even vintage plant. Maar deze bloempotten zijn nog maar moeilijk te vinden. Nadat de eerste hype eind jaren ’70 stilaan verdween, werden deze bloempotten weg gesmeten of naar het containerparken gedaan. De meeste van deze cache-pots hadden ook de tand des tijds niet overleefd. Craquelé, chipjes en zeker ook heel wat barsten zorgden ervoor dat deze bloempotten voor goed verdwenen. Begin jaren ’80 was het ook helemaal uit de mode en niemand moest zo’n ‘lelijke’ schreeuwerige cache-pot hebben. Het moest toen allemaal sober en niet te veel kleur zijn.

De laatste jaren is dat weer helemaal anders. Vintage en retro zijn terug in. Ook kamerplanten zijn weer helemaal hip. Wanneer deze dan nog eens in een prachtige vintage fat lava bloempot staan ben je helemaal mee. Geef nu toe, deze cache-pots hebben een hoog psychedelisch rock&roll gehalte. Ze geven eigenheid en karakter aan je interieur. Ze vrolijken je huis op. Zeker als ze dan al op een mooi vintage plantentafeltje staan of op een bamboe rek. Dan liefst nog met enkele bij elkaar. Je kan dan nog kiezen tussen de fifties pastel kleurige bloempotten met een mooi decor of de felle oranje, rode seventies fat lava cache-pots. De meeste van deze bloempotten werden gemaakt door bedrijven in Duitsland. De west-germany keramiek zoals we dat noemen.

Nu deze cache-pots moeilijker te vinden zijn stijgen de prijzen. Wat heb ik spijt toen ik een 15 tal jaar geleden enkel maar de west-germany vazen, schotels en wandecoraties kocht en de bloempotten links liet liggen. Want wat is er nu mooier dan een vaas en een bloempot met éénzelfde decor of uitvoering?

Help?

De gewone vintage liefhebber zal het niet erg vinden als hij niet weet welk keramiek fabriek of welke ontwerper deze bloempot gemaakt heeft, maar voor mij ligt het een beetje anders. Als fervent verzamelaar van west-germany keramiek zou ik toch graag weten welke cache-pots bij welk fabriek horen. Maar dat is niet gemakkelijk. De meeste cache pots zijn onderaan niet getekend of genummerd. Daarom moet je al kijken of er geen label meer op de bloempot plakt of kijk je of het decor hetzelfde is als een vaas die wel gemerkt is. Dan lijken sommige vormen nog heel hard op elkaar zodat het extra moeilijk is te bepalen van welk keramiek fabriek de bloempot afkomstig is.

Als iemand mij hierbij kan helpen? Ik kan ook altijd meer foto's van deze bloempotten laten zien ( onderkant, ...) 

Ziehier enkele cache-pots / planters / bloempotten waar ik de bedrijven niet van ken…

Reeds geïdentificeerd: planters / cache-pots / bloempotten 

* AKRU-keramik

nr. 27-15   27-17   27-20 

* Bay-keramik

de bovenste 3 zijn genummerd met 156-20

de onderste 3 niet getekend maar ook Bay keramik.

boven links Bay 633-22 onderaan links Bay 42-22

midden 151-20 Bodo Mans decor: Delhi

de 2 bloempotten rechts hebben geen nummer maar wel Bay

bay-keramik 663-16

* Carstens-Tönnieshof

 

Beide bloempotten zijn niet genummerd.

* Dümler & Breiden

    

De linkse bloempot is niet genummerd. De middelste en de rechtse hebben als nummer 700-22

Alle 3 zijn het D&B bloempotten.

Deze dümler & Breiden heeft als nummer 715-18

* ES-keramik

beide potten van ES-keramik zijn niet genummerd

* Ilkra keramik

ilkra 25 Palermo decor

* Marei keramik

2 verschillende groottes ( geen nummer ) 

niet genummerd

* Scheurich

Scheurich decor: " Inka "

Scheurich 806-12 decor: " Lora " 

810-23  818-14   807-17 "fabiola"

* Spara keramik

2x Spara cache-pot

* Strehla VEB 

onderaan gestempeld met het logo van Strehla

* Ü keramik  ( Uebelacker ) 

links ü-keramik 199-17 rechts bovenaan 200/13

en rechts onderaan 209/14

ü-keramik 209/14                        203/19

   

Kreutz keramik

 Geschiedenis:

Kreutz-keramik werd vermoedelijk opgericht in 1958 door Helmut Kreutz. Het bedrijf was gevestigd in Haiger-Langenaubach.

Kreutz werkte vaak voor andere bedrijven en groothandelaars. Zo werkte het o.a. voor 'Montanus' en voor 'Marzi und Remy'. Ook hebben 'Gerlach-keramik' en de groothandel 'Riffarth' heel wat vazen van Kreutz ingekocht en voorzien van hun eigen labels. Ze verder zo doorverkocht als hun eigen producten. 

Daarom is het heel moeilijk om de herkomst van sommige vazen te bepalen. Het levert vaas verwarring op. Toch wordt stilaan duidelijk dat er heel wat van deze vazen in de Kreutz fabrieken werden vervaardigd.

Identificatie:

- Kreutz-keramik gebruikte vooral rode klei. 

- Soms werd er een vormnummer op de onderkant van de keramiek werken aangebracht.

- Op de vazen van Kreutz-keramik vinden we vaak een sticker met hun naam.

- Ook vindt men onderaan een 2de sticker met daarom 'Handarbeit'.

Kreutz 406

SAWA-keramik

 Geschiedenis:

- Sawa werd opgericht in 1904 door Franz Schwaderlapp en was gelegen in Ransbach-Baumbach. 

Franz Schwaderlapp GmbH keramikfabrik Ransbach.

Zoals bij vele kleine keramiek fabrieken in die tijd was er weinig documentatie en is het moeilijk om veel informatie te vinden over deze bedrijven.

De eerste jaren maakte deze fabriek vooral ongeglazuurde bloempotten voor het tuinieren.

- Pas na de W.O. II werd er met sierkeramiek begonnen. In 1951 werd  er onder de naam SAWA-keramik met de productie van handmatig en op kunstzinnige wijze gestart met deze sierkeramiek. Het wordt ook wel sgrafito keramiek genoemd. Dit is het handmatig aanbrengen van groeven in ongebakken klei. Ook werden er drukstempels gebruikt om figuren in reliëf te krijgen. Deze methode was arbeidsintensief en vrij duur. Alles werd met de hand vervaardigd. 

- Heinrich-Maria Müller was in dienst als belangrijkste ontwerper. ( van 1951 - 1965) Hij ontwierp en decoreerde eigenhandig heel wat vazen.

- Van eind der jaren '80 tot '92 heeft Sawa ook een serie Römertopfs geproduceerd.

- Het bedrijf is altijd een familiebedrijf gebleven en in 2004 hield het bedrijf op te bestaan.

- Als je naar de keramiekfabrieken in die tijd en die streek kijkt, valt het op dat vaak dezelfde achternamen voorkomen. Zo ook de naam Schwaderlapp. Zo heb je ook Jacob Schwaderlapp ( oprichter van JASBA-keramik). Of deze familie was van Franz Schwaderlapp is moeilijk te zeggen, maar in dezelfde streek dezelfde naam tegenkomen wijst snel op een familiale band. 

Identificatie:

- Door het gebruik van roodbruine klei en geen glazuur, worden deze vazen ook vaak klinker-vazen genoemd.  Niet alleen Sawa-keramik, maar ook tal van andere keramiek fabrieken die de stijl van sgrafito gebruikten ( handmatig figuren kerven in ongebakken klei) is het vaak moeilijk te achterhalen van welk keramiek fabrieken deze vazen afkomstig zijn. Zo heb je ook o.a. Eiwa, Wekara, AKRU, Flix, Kule en zelfs exemplaren van Dümler & Breiden uit de jaren '50 zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden. 

- De decoratie op vazen van Sawa is meestal wat dieper aangebracht in de klei van de vaas, terwijl bij Eiwa een groefje net door de bovenste kleurlaag is aangebracht, net genoeg om de kleur van de ondergrond te laten zien.

- Decornamen: Mainau 1959, Köln 1959, Mallorca 1961, Malta 1962, Pisa 1962

Sawa-keramik gebruikte vooral plaatsnamen terwijl Eiwa-keramik vooral vrouwennamen gebruikte ( maar later ook namen van Europese steden)

- Sticker: De producten van Sawa werden heel vaak van een sticker voorzien en die stickers krijg je er heel moeilijk af. Meestal een goudkleurige ( of zilverkleurige met gele achtergrond) ovale sticker met een kroon erboven op. In die kroon staat ESR ( Eduard Schwaderlapp Ransbach ).

- Het kwaliteitsniveau lag zeer hoog bij de productie van de vazen bij SAWA-keramik. Exemplaren met foutjes mochten daarom de fabriek niet verlaten. 

sawa 239/25

decor: Mainau 

1959

sawa 347/35

GERZ-Keramik ( Simon-Peter )

 Geschiedenis:

- Simon Peter Gerz ( 1830-1893) richtte zijn bedrijf in 1857 op. Gerz GmbH.

- Simon Peter Gerz was de nonkel van Peter Dümler die later medeoprichter werd van Dümler & Breiden. Dümler kreeg veel hulp van zijn oom Simon Peter Gerz bij het oprichten en leiden van het bedrijf.

- Het bedrijf van Gerz kende een groot succes. In de 2de helft van de 19de eeuw vervaardigde het vooral rijk gedecoreerd steengoed in allerlei kleuren. ( bierbekers, buikbekers, vazen, tabakspotten, bloempotten, koffiepotten, botervlootjes, borden, mosterdpotten, ...) Vooral de bierbekers in samenwerking met een tingieterij werden in overvloed vervaardigd. 

De stijl van dit aardewerk was klassiek te noemen ( gebaseerd op de Gotische en Renaissance periode).

- Wanneer Simon Peter Gerz in september 1893 overleed, nam zijn schoonzoon Alphons Wilhelm Lötschert het bedrijf over. De stijl van de keramische producten veranderde toen naar de opkomende art nouveau. Lötschert werkte veel met bekende art nouveau artiesten uit die tijd.

- Met het uitbreken van WO I liep de verkoop ( en vooral de export) sterk terug en kwam het bedrijf in financiële moeilijkheden. In 1917 moest de productie volledig worden stilgelegd.

- Na de oorlog nam Albert Breiden (van Dümler & Breiden)  samen met Johann Übelacker ( Ü-keramik) het bedrijf over en probeerde Gerz GmbH nieuw leven in te blazen. Ze moesten op zoek naar geld en verkochten de mallen ( gietvormen ) van Gerz-keramik aan andere keramiekbedrijven ( o.a. Eckhardt & Engler) Eckhardt & Engler kocht van Gerz ook een grote bakoven.

Het bedrijf Gerz-keramik bloeide terug op met dank aan de export. Helaas door de grote inflatie (1921) en de dood van Albert Breiden (1926) waren er veel ups & downs.

- Toen Gerz-keramik juist terug op het goede spoor was, brak WO II uit! De volledige export viel stil en in 1942 werd de fabriek vernield door een bombardement. 

- Na WO II werd de fabriek terug opgebouwd. Tijdens de hoogconjunctuur ( jaren '50 en '60) groeide het bedrijf en moesten er nieuwe fabrieken gebouwd worden. Het aantal medewerkers nam toe tot meer dan 300 mensen. Vooral de siervazen met felle glazuren waren een succes.

- Maar zoals bij bijna alle Duitse keramiek bedrijven ging in de jaren '90 de productie sterk achteruit en werd het faillissement in 1997 uitgesproken.

Identificatie: 

- De oudere artikelen van Gerz-keramik werden vooral gebakken in rode klei ( klinker).

- Maar vanaf 1960 werden de siervazen ( fat lava vazen) vervaardigd met witte klei.

- De vazen werden altijd alleen met een nummer voorzien. Meestal staan ze in een rechte lijn, maar soms volgen ze de ronde buitenrand van de basis. Vaak gemerkt met een maat in cm. De vorm en grootte kunnen worden gescheiden door een schuine streep of geschreven op een aparte regel ( soms gescheiden door een ononderbroken lijn).

gerz 509/30

 

Roth Keramik

 Geschiedenis:

Roth-keramik is opgericht begin de jaren '70 door Edmund Roth. De fabriek stond in Ebernhahn in het hart van de West-Duitse keramiek industrie. Het was een klein bedrijf en in de jaren '70 werkte er zo'n 20 tal mensen. Eén van de belangrijkste ontwerpers was Dorothea Roth.

Het bedrijf Roth-Keramik bestaat nog steeds en maakt nu badkamer- en keukenkeramiek.

Informatie over het bedrijf is moeilijk te vinden omdat de familie Roth hier niet aan wil meewerken.

In de jaren '70 maakte Roth heel mooie vazen met uitzonderlijke glazuren die nu heel gegeerd zijn.

De prijzen van hun vazen nu ligt ook veel hoger dan andere west-germany keramiek.

Identificatie:

- Roth gebruikte een rood bruine klei.

- markeringen worden meestal in de basis gedrukt. Maar heel wat keramiek stukken hebben geen nummer.

- Vaak zijn de markeringen heel moeilijk te lezen vanwege de glazuur. 

- Roth gebruikte een gouden of zilveren label ( sticker) die met rood bedrukt is.

Walter ( Walther) Becht keramik

 Geschiedenis:

Deze keramiek fabriek wordt voluit ook wel Oberhessische Keramik Walter Becht AG genoemd.

AG staat voor een venootschap dat eigendom is van aandeelhouders.

Het bevond zich in Schlitz. Oberhesissche verwijst naar Oberhessen ( dit is een centrale Duitse staat) waar Schlitz te vinden is.

De eerste gegevens van Walter Becht Keramik zijn te vinden rond 1969-1970. De begindatum wanneer het bedrijf is opgericht is moeilijk te vinden. Het bedrijf sloot de deuren in 2010.

De laatste jaren werkte het vooral in opdracht van andere keramiek bedrijven. Zo maakte het römertophe voor Bay-keramik.

Voor de glazuren werkte Walter Becht vaak samen met Manz in Keulen.

Identificatie:

- Walter Becht gebruikte vooral witte klei.

- De meeste basismarkeringen hebben een duidelijke "WB".

- In sommige geallen wordt "SCHLITZ" ook om de basis geschreven.

WB 160/28

WB 169/18

WB Schlitz 908

WB Schlitz 912